Sakine Eruz
© istanbul.edu.tr
Hakkında
1952 Kastamonu doğumludur; ev hanımı olan Zekiye Esen ve Kulak Burun Boğaz Uzmanı doktor Şükrü Esen’in kızıdır; Fatma Sakine Esen yük. mühendis olan eşi Aytaç Eruz ile evlenmiş ancak eşini 2016 yılında kaybetmiştir; İlkokul öğrenimini Ankara TED Kolejinde görmüştür; Lise öğrenimini ise Almanya’nın Offenburg ve Krefeld şehrinde başlayıp tekrardan Türkiye’de Avusturya Lisesi’nde tamamlamıştır; lisans öğrenimini Almanya’da Johann Wolfgang von Goethe Üniversitesi’nde Anglistik ve Germanistik dalında yapmıştır; ayrıca Türkiye’de de İstanbul Üniversitesi’nde Alman Dili ve Edebiyatı, Pedagoji, Avrupa Sanat Tarihi ve Alman Dili Eğitimi’nden mezun olmuştur; Profesör olarak İstanbul Üniversitesi’nde çalışmış, 2017 yılında öğretim görevliliğinden ayrılıp emekli olmuştur; boş zamanlarında kitap yazmak ve sergi açmak ile meşguldür; vefat eden çevirmen Ingrid Iren ile yakın bir arkadaşlığı var idi; genelde hukuk, iktisat, tıp alanlarında çok sayıda çeviri yapmıştır; bunun dışında kısa öykü, şiir ve çocuk kitabı çevirmiştir; on yıla kadar Almanya’da özerk eyaletler düzeyinde yeminli çevirmen olarak Alman Mahkemeleri’nde, resmi ve özel mercilerde çalışmıştır; yazılı ve sözlü çeviri faaliyetlerinde bulunmuştur; Frankfurt’ta Çeviri Hizmetleri veren bir iş bürosuna sahipti; ayrıca kendisine ait bir internet sitesi mevcuttur: www.sakine-eruz.com ; Şu an İstanbul’da ikamet etmekte
Ayrıca Çeviri faaliyeti güzel olduğu kadar gerektiği gibi yapılırsa son derece zor bir etkinlik olduğunu savunmaktadır. Çeviri sırasında ise her türlü araştırma yöntemlerine başvurmaktadır, en önemli araştırma yöntemlerinden biri canlı danışmanları ve paralel (koşut) metinler olduğunu vurgular. Ancak koşut metinlerle çalışmanın iyi bilinmesi gerektiğini, aksi takdirde çevirmeni yanıltacağını ve yanlış çeviri yapılmasına sevk edebileceğini savunmaktadır. Koşut metinlerle ilgili çalışma yöntemi için (Eruz 2000).
Gelecek ve yenş başlayan çevirmenlere iletmek istediği mesaj ve/veya tavsiyeler ise şu şekildedir:
“Çalışkanlık ve merakınızı hiçbir zaman yitirmeyin, size yeni ufuklar açacak konularla ilgilenin ve öyle insanlarla dost olun. Hiçbir arkadaşınızın ya da yakınınızın sizin daha iyi ve daha güzele gitmenizi engellemesine izin vermeyin. Yeni diller öğrenin, öğrenebildiğiniz kadar yabancı dile yönelin. Mümkünse yabancı dilin konuşulduğu ülkelere gidin, orada kendi olanaklarınızla gezin, yeni dostlar edinin. Bütün antenleriniz her zaman açık olsun. Sosyal olmaktan hiçbir zaman kaçınmayın ve iyi dostlar edinin. Çeviribilim eğitiminiz sırasında metin bilgisi, metin çözümleme ve oluşturma konularını kuşatan çeviri amaçlı metin çözümleme sürecine çok iyi hakim olmanız gerekiyor. Bu yöntemi edindiğiniz zaman çeviri metinde nasıl bir yol izleyeceğinizi ve hangi çevri kararlarını vereceğinizi de kolaylıkla bulursunuz.”
Aynı zamanda Çeviri mesleğinin önemini şu şekilde aktarır:
“Unutmayın, daha çok gençsiniz, bütün hayatınız önünüzde, otuz yaşınıza kadar öğrenebildiğiniz kadar çok şey öğrenin ve kültürel sermayenizi arttırın. Çeviride bilgi dağarcığınız dipsiz bir kuyudan sürekli su boşaltabilecek kadar engin olmalı. Öte yandan birkaç alanda uzmanlaşmanız da gerekiyor. Başka bir işiniz yoksa salt yazın çevirisiyle geçinmenize olanak yoktur ya da son derece zordur. Uzmanlaşmak istediğiniz alanları iyi seçmeniz gerekiyor, hangi alandan daha çok talep geliyorsa, o alana yönelin. Ama alanı sevin. Unutmayın elinize aldığınız her bir metnin bir öyküsü vardır, metin size o öyküyü anlatabildiği oranda başarılı bir çeviri yaparsınız. Ve unutmayın mezun olduğunuzda siz daha çevirmen değilsinizdir, piyasada en az iki, üç yıl pişmeniz gerekiyor. Bu pişme sürecini saygın bir çeviri şirketinde yapmaya çalışın. Çünkü piyasada yanlış işler yapan kuruluşlar ve şahıs şirketleri de var. Onlara mümkün olduğu kadar itibar etmeyin. Ve yaptınız işe sahip çıkın, arkasında durun, bunun için de son derece bilinçli olmanız gerekiyor, yani her bir çeviri kararını neden verdiğinizi bilmeniz ve çevirinizin sağlamasını yapacak kadar gerek alan bilgisine gerekse çeviribilimsel yöntem bilgisine sahip olmanız gerekiyor.
2005 yılında yitirdiğimiz değerli çeviri bilimci ve çeviribilim eğitmeni Hans Hönig der ki (bu arada Almanca dilindeyseniz Hönig’in “Konstruktives Übersetzen” kitabını muhakkak okuyun. Bir de Kussmaul ile birlikte yazdığı harika başka bir kitap daha vardır. Strategie der Übersetzung) “uzman çevirmen kimdir biliyor musunuz? Uzman çevirmen kaynak metinde sorunlu bir yer olduğunda zihninde ikaz lambası yanan ve ona göre araştırma yöntemlerini yönlendiren çevirmendir”. Sonuçta bu “İkaz Lambası”nın (das rote Laempchen) yanması için büyük bir donanım gereklidir, yoksa metindeki sorunlu yeri göremez ve yanlış çeviri yaparsınız.
Ben şahsen yolumun çeviri ile kesiştiği için kendimi şanslı hissediyorum. Siz de öylesiniz, bunu unutmayın. Çevirmenlik maceramı biraz eskimiş olan sitemde anlatıyorum, arzu ederseniz girin bir dolaşın (www.sakine-eruz.com)
Yolunuz zor bir yol… Ancak zor olduğu kadar güzel ve maceralı bir yol… Yolunuz apaçık olsun.”
Eserleri
Çeviride ve Çeviri Eğitiminde Koşut Metinler - 2000
Çeviriden Çeviribilime - 2003
Akademik Çeviri Eğitimi – 2008
Çokkültürlülük ve Çeviri – Osmanlı Devleti’nde Çeviri Etkinliği ve Çevirmenler 2010
İstanbul ve Ötesi – Gerçeklik Öyküleri 2015
Evrensel Kastamonu Öyküleri 2018
Sonsuz Bir Türkiye Tarihi - Opr. Dr. Şükrü Esen 2018
Çeviribilimden Kesitler - Turgay Kurultay'a Bir Armağan
Ein Kaleideskop der Translationswissenschaft (Sakine Eruz Esen/Filiz Şan)
Çevirileri
Fried, Erich: Seni öptüğümde (2011)
Asaf, Özdemir: Einsamkeit (2009)
Miraç, Yaşar: Das Tor (2009)
Çapan, Cevat: Vorbei ist der Winter (2009)
Borchert, Wolfgang: Okuma Kitabı Öyküleri/Radi (2009)
Nöstlinger, Christine: Konrad konserve kutusundan çıkan çocuk (1993)
Kaynakça
Röportaj (Nisan 2018)
http://www.sakine-eruz.com/index.php
https://kasif.mkutup.gov.tr/OpacArama.aspx?Ara=sakine%20eruz&DtSrc=0&fld=-1&NvBar=0
http://aves.istanbul.edu.tr/466/yayinlar
Yazan
