@biyografya

Hakkında

13 Nisan 1914’te İstanbul’da doğdu, 14 Kasım 1950’de aynı kentte öldü. Babası Veli Kanık, Cumhurbaşkanlığı Armoni Orkestrası şefiydi. Orhan Veli’nin çocukluğu köklü bir sanat kültürü alabileceği bir ortamda, İstanbul’da geçti. İlköğrenimine Galatasaray’da başladı. Daha sonra babasının görevi dolayısıyla gittikleri Ankara’da okudu. Şiir serüvenine birlikte atılacağı arkadaşları Oktay Rifat ve Melih Cevdet’le lise sıralarında tanıştı. Liseden sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne girdiyse de, 1935’te bitirmeden ayrıldı. 1936- 1942 arasında PTT Genel Müdürlüğü’nde memurluk yaptı. Askerlik görevimi 1942-1945 arasında Gelibolu’da yedek subay olarak tamamladıktan sonra Ankara’da Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’nda çalışmaya başladı. 1947’de bu kurumda kendi deyimiyle ‘’antidemokratik bir hava’’ esmeye başlayınca istifa etti. 1 Ocak 1949’da yayımlamaya başladığı iki sayfalık Yaprak dergisini 15 Haziran 1950’ye değin yirmi sekiz sayı çıkardı.

İlk şiirleri Varlık dergisinde yayımlanmıştır. Önceleri ünlü hece şairlerinin (Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhit Dranas vb.) etkisinde görülürken daha sonraki ürünleriyle 20. yüzyıl Türk şiirinin adından en çok söz ettiren isimlerden biri oldu. Oktay Rifat Horozcu ve Melih Cevdet Anday ile birllikte Garip (1941) adlı ortak şiir kitabıyla Garip akımını başlattı. Şiirde ölçü ve kafiyeye, edebi sanatlara karşı çıkarak daha sade ve yalın bir şiir anlayışını savundu. La Fontaine’nin 49 fablını manzım olarak Türkçeye çevirdi. Nasrettin Hoca’nın bazı fıkralarını manzum olarak kaleme aldı. Ölümünden sonra eserlerinin yeni baskıları yapıldı.

Orhan Veli’nin Türk edebiyatına katkısı, şiiri seçkin kişilere özgü olmaktan, halka uzak değer yargılarından kurtarıp ‘’demokratikleşmek’’ biçiminde özetlenebilir. Şiiri birtakım kalıp ve klişelerden, şairanelikten, yıpranmış benzetmelerden kıurtararak daha kısa, daha basit bir şekle sokmuştur; yalın bir halk dili kullanmış, gündelik sözlerle zaman zaman büyük yergi ve espriden faydalanarak, gündelik yaşantılar üzerine yazmıştır. Bu tavırlarıyla tüm bir dönemi etkilemiş, kendinden sonra gelen birçok şaire önderlik etmiştir. Kanık, bir gece Ankara’da belediyenin yola kablo döşetmek için kazdırdığı bir çukura düşerek başından yaralandı. Tedavi için İstanbul’a geldi ve yatırıldığı Cerrahpaşa Hastanesi’nde öldü.

Eserleri

Garip (1941)
Vazgeçemediğim (1945)
Destan Gibi (1946)
Yenisi (1947)
Karşı(1949)
Bütün Şiirleri(1951)
Nasreddin Hoca Hikayeleri (1949)
Nesir Yazıları (1953)
Edebiyat Dünyamız(1975)
Bütün Yazıları (1982)
Hoşgör Köftecisi (2012)

Yalnız Seni Arıyorum (2014)

Çevirileri

Musset, Alfred de: Bir Kapı Ya Açık Durmalı Ya Kapalı (1943) (Oktay Rifat ile birlikte)

Moliere, Jean Baptiste Poquelin: Versaillers Tuluatı (1944) (Azra Erhat ile birlikte)

Moliere, Jean Baptiste Poquelin: Tartuffe (1944)

Moliere, Jean Baptiste Poquelin: Sicilyalı Yahut Resimli Muhabbet (1944)

Moliere, Jean Baptiste Poquelin: Scapin’in Dolapları (1944)

Musset, Alfred de: Barberine (1944)

Gogol, Nikolay Vasilyeviç: Üç Hikaye (1945) (Erol Güney ile birlikte)

Lesage, Alain- Rene: Turcaret (1946)

Fransız Şiir Antolojisi (1947)

La Fontaine, Jean de: La Fontaine’nin Masalları (1948)

Shakespeare, William: Hamlet ve Venedikli Tüccar (1949) (Şehbal Erdeniz ile birlikte)

Anouilh, Jean: Antigone (1955)

Sartre, Jean- Paul: Saygılı Yosma (1961)

Batıdan Şiirler (1963)

Mörike, Eduard: Mozart Prag Yolunda (1999)

Kaynakça

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi. C.6, İstanbul [1985] [erişim: Şubat, 2019]

Necatigil, Behçet: Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. Eklerle 17. Basım. İstanbul 1998 [erişim: Şubat, 2019]

Işık, İhsan: Yazarlar Sözlüğü. İstanbul 1998² [erişim: Şubat, 2019]

http://www.biyografya.com/biyografi/9285 [fotoğraf erişim: Şubat, 2019]

https://kasif.mkutup.gov.tr/OpacArama.aspx?Ara=orhan%20veli%20kan%C4%B1k&DtSrc=0&fld=-1&NvBar=0 [erişim: Şubat, 2019]