Sabiha Zekeriya [Sertel]

@biyografya.com

Hakkında

Gazeteci-yazar Sabiha Sertel 1898 yılında Selanik’te doğdu. Selanik Terakki İnas İdadisiyle bir Fransız okulunda okuduktan sonra Selanik'in Yunanlıların eline geçmesi üzerine 1912'de ailesi ile birlikte İstanbul'a yerleşti. 1915 yılında evlendi. 1919'da eşi Mehmet Zekeriya Sertel ile Amerika'ya gitti ve Columbia Üniversitesinde sosyoloji öğrenimi gördü. 1924'te yurda döndükten sonra eşiyle birlikte Resimli Ay dergisini çıkardılar. Cevat Şakir’in bir yazısı üzerine eşi Sinop cezaevine gönderilince dergiyi tek başına çıkararak ilk Türk kadın gazeteci olarak basın tarihine geçti.

Sabiha Sertel Resimli Ay, Tan, Görüşler gazete ve dergilerinde işçi sınıfını savunan, sosyal ve politik düzeni eleştiren yazılar yazdı. Resimli Ay kapatılınca Sevimli Ayı çıkardı. Medeni kanunun henüz kabul edilmediği bu dönemde mahkemelerin kadın olarak tanıdığını kabul etmemesinin tepkisiyle kadın hakları üzerinde savaş vermeye başladı. 1927-1928'de eşi ve Faik Sabri Duran ile dört ciltlik Çocuk Ansiklopedisi hazırladı. 1932'de Hayat Ansiklopedisinin yayınına katkıda bulundu. Eşiyle birlikte önce ortak oldukları sonra tamamen devraldıkları Tan gazetesinde köşe yazıları yayınlandı. Görüşler dergisindeki yazıları yüzünden tutuklandı ve 3 ay hapis yattı. Liberal ve ilerici düşünceleri Cumhuriyet Halk Partisi'nin tek parti döneminin hoşuna gitmeyen Tan gazetesinin saldırıya uğrayıp kapatılmasının (1945) ardından eşi ile birlikte ülkeyi terk etti (1950).

Sabiha Sertel sürgün yıllarını Paris, Budapeşte, Moskova ve Bakü'de geçirdi. Türkiye Komünist Partisi’nde faal rol aldığı gibi Türkiye'ye yönelik radyo yayınlarını da çalıştı. Ülkeye dönme isteği reddedilen Sabiha Sertel yakalandığı akciğer kanserinden kurtulamayarak 1968 yılında Bakü’de öldü. Telif ve çeviri eserleri bulunan Sertel’in anıları ölümünden sonra “Roman Gibi” adı altında yayınlandı (1969). Kızı Yıldız Sertel de yaşamını “Annem” (1994) adlı kitabına konu yaptı.

Eserleri

Evde Mekteb- [Belkıs Hanım ve Zekeriya Sertel ile birlikte nakleden] (1927)

 İçtimaiyyat (1927)

Çocuk Ansiklopedisi [Faik Sabri Duran ve Zekeriya Sertel ile birlikte] (1928)

 Bir Yaramazın Hikâyesi- İngilizceden nakleden Sabiha Sertel (1928)

Yeni Kıraat 3. Sene- [Ercümend Ekrem Talu ve Zekeriya Sertel ile birlikte] (1928)

Çitra Roy  İle Babası (1936)

Sebilürreşatçıya Cevap (1940)

Tevfik Fikret-Mehmet Akif Kavgası (1940)

Fikret’in İdeolojisi ve Felsefesi (1946)

Davamız ve Müdafaamız (1946)

Roman Gibi (1969)

Çevirileri

Spyri, Johanna: Haydi (1927)

Perkins, Lucy Fitch: İrlandalı İkizler (1929)

Kautsky, K.: Sınıf Kavgası (1934)

Bebel, A: Kadın ve Sosyalizm (1935)

Molotov, O.M.:  Yeni Sovyet Rusya ve Esas Teşkilat Kanunu (1936)

Adoratsky, V.: Diyalektik Materyalizm-Leninizmin Nazari Temeli (1936)

Bryce, J.: Demokrasi Nedir(1939)

Markum, Leo: Cihan Harbinin Kısa bir Hülasası (1939)

Kaynakça

 Işık, İhsan: Yazarlar Sözlüğü. İstanbul 1998

Alpat, İnönü: Popüler Türk Solu Sözlüğü. İzmir 1998

Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. C. 6, İstanbul 1994

Kreiser, Klaus: Lebensbilder aus der Türkei. Zürich 1996

http://www.biyografya.com/biyografi/11222 [son erişim 13.04.2019]

http://www.toplukatalog.gov.tr [son erişim 13.04.2019]