Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümü

Ahmet Şerif Önay

Hakkında

Önay, 1892 yılında İstanbul’da doğdu. Vefa İdadisi (lisesi) ve Mekteb-i Mülkiye yüksek kısmından (Siyasal Bilgiler Fakültesi) 1911 yılında pek iyi derecesiyle mezun oldu.
Maarif Nezareti memurluğu yaparken, açılan bir sınavı kazanarak “teknik öğrenim” yapmak üzere Almanya’ya gönderildi. Ekim 1919’da Dresden Üniversitesi’ni Yüksek Makine Mühendisi olarak bitirdi. Almanya’da bulunduğu süre içerisinde, Üniversite’de Türkçe Öğretmenliği ve Dresden’de bulunan “Endustria” Sigara Fabrikası’nda işletme müdürlüğü yaptı. Aralık 1922’de ülkeye döndü. İzmir Sanayi Mektebi’nde Makina-Teknoloji öğretmenliği, DDY Eskişehir Cer Atölyesinde Mühendis, İktisat Vekaleti İzmir Sanayi ve Çalışma Müdürlüğü, İktisat Vekaleti Marsilya Ticaret Mümessilliği görevlerinde bulundu.

Siyasal bilimler ve makine mühendisliği eğitimi görmüş olması, A. Şerif Önay’a gelişme sorunlarının teknik, iktisadi ve siyasal cephelerine birlikte eğilme olanağı sağlamıştır. Almanya’da eğitim görürken, parçalanmış da olsa Alman Sosyal Demokrat hareketinin çok güçlü olduğu bir dönemi yaşamış ve bu kesimdeki gelişmeleri yakından izlemiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında, Almanya’da yayınlanan Welthandel adlı derginin ayda bir çıkardığı Türkçe yayınının tüm çevirilerini üç yıl süreyle yapmıştır.

Yine Almanya’da bulunduğu dönemde, Kurtuluş Savaşı’nı yakından izlemiş ve savaş sonrası Türkiye’sinin yeniden yapılanması konusunda hazırlıklar ve planlar yapmıştır. 1921 yılında “İmar Politikası”, 1922 yılında Lozan Türk Yurdu’nun açtığı yarışmada ikincilik kazanan “Türk Gençliğinin Milli Vazifesi Ne Olmalıdır?” çalışmaları yankı uyandırmıştır.

Kurtuluş Savaşı sırasında Önay’ın yaptığı üçüncü çalışma, bölgesel bir sanayileşme programıdır. “Mahsulatı Mahalliye İçin Tahmini Sanayi Projeleri Layihası” adını alır. Bu çalışma, Önay’ın, daha önceki çalışmalarında ideoloji, kalkınma politikası düzeyindeki önerilerinin, somuta indirilmesi olarak görülebilir. Bu çalışma, Kazım Karabekir’in isteği üzerine yapılmış ve onun tarafından yayınlatılmıştır. Bu çalışmadan Kazım Karabekir’in beklentisi, daha önce Erzurum yöresinde Şark Cephesi Kumandanı olarak yaptığı uygulamaları geliştirmektir.

1931 başlarında ise Mustafa Şerif Özkan tarafından Sanayi ve Mesai Genel Müdürlüğü’ne getirildi.

Önay, Mustafa Şeref Özkan’ın Bakanlığı döneminde yürüttüğü parlak çalışmalardan sonra; onun Bakanlığının sona ermesiyle görevden alınır ve Ziraat Bankası Fen Danışmanlığı’na getirilir. İleri derecede Almanca, Fransızca, Arapça ve Osmanlıca bilen Önay, 1957 yılındaki emekliliğine kadar Şeker Fabrikaları A.Ş. ve İş Bankası’nda sanayi ve teknoloji alanında danışman olarak çalışmalarını sürdürmüştür.

Eserleri

Türk Gençliğinin Milli Vazifesi Ne Olmalıdır? (1923)

Mahsulat-ı Mahalliye İçin Tahmini Sanayi Projeleri Layihası (1923)

Sanayi Politikasının Ana Hatları Ne Olmalıdır? ( 1950)

Çevirileri

Goethe, Johann Wolfgang: Egmont (1946)

Goethe, Johann Wolfgang: Clavigo Kardeşler (1948) (Mediha Önay ile)

Bielschowsky, Albert: Goethe, Hayatı ve Eserleri (1. Cilt: 1951) (Mediha Önay ile)

Bielschowsky, Albert: Goethe, Hayatı ve Eserleri (2. Cilt: 1962) (Mediha Önay ile)

Dondelinger, G.: Atom Enerjisi ve İnsanlığın İstikbali (1962)

Kaynakça

Çankaya, Ali (1968): Son Asır Türk Tarihinin Önemli Olayları ile Birlikte Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye Şeref Kitabı). C. 4, Ankara.