@Neylan Eryar

Hakkında

Halide Neylan (Çakırlar) Eryar, 27 Ağustos 1946 yılında İstanbul’da doğdu ve İstanbul’da yaşamaktadır. Annesi ev kadını Fatma Güzin Çakırlar, babası gemi makineleri işletme mühendisi Mustafa Çakırlar’dır. İlkokul eğitimini Büyükdere İlkokulu’nda (1952-1957), lise eğitimini de İstanbul Alman Lisesi’nde (1957-1965) gören Eryar, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İşletme-Maliye Bölümü’nden (1965-1969) mezundur. 1970 yılından beri Serbest Mali Müşavir Kutlu Eryar ile evlidir. Evliliğinden bir oğlu vardır. Oğlu Sıtkı Değer Eryar,  İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde doktor öğretim üyesidir.

Neylan Eryar Üniversite yıllarında çeviri yapmaya başlamış, 1971-78 yılları arasında Roche Müstahzarları Sanayi A.Ş.’nin Medikal Departmanında Almanca-Türkçe çevirmeni olarak çalışmıştır. Roche firmasında çevirmen olarak çalıştığı dönem dışında özel sektörde toplam 24 yıl süreyle finans yönetimi vb. konularda çalışmıştır. Roche’dan ayrıldıktan sonraki 3 yıl boyunca evde yine Roche’dan gelen medikal literütürün çevisini yapmıştır. 2008 yılında emekli olduktan sonra tekrar çeviriye başlamış ve halen devam etmektedir. Almancayı 1957 yılında Alman Lisesi hazırlık sınıfında öğrendiğini belirten Eryar, lise sonda Alman Kültür Bakanlığı bursuyla 6 haftalık bir geziyle Almanya’da bulunmuştur. Orta 2’den itibaren İngilizce de öğrenmiştir. Ayrıca 1994-2008 yılları arası çalıştığı son işyerinde tüm finans ilişkilerini yabancı ortaklarla (sözlü ve yazılı) İngilizce yürütmüştür. Yaklaşık 22 yıldır yayınevi yönetmenliği ve çevirmenlik yapan İlknur Özdemir orta-lise döneminden beri arkadaşıdır.

Çeviriye üniversite döneminde 1966 yılında başlayan Eryar, ardından 1971-78 döneminde Roche İlaçlarında, sonrasında da aralıklı olarak beş yıl evde devam etmiştir. Emekli olduğu 2008 yılından beri evde çeviri yapmayı sürdürmektedir. Ağırlıklı olarak Almanca’dan Türkçeye, daha az sayıda da Türkçeden Almanca’ya çeviri yapmaktadır. Son on yıldır  ağırlıklı olarak edebiyat (çocuk kitapları dahil) çeviriler yapan Eryar, ayrıca inceleme konulu kitapların da çevirilerini yapmaktadır. Yunan ve Amerikan edebiyatından yapmış olduğu çevirileri Almanca ara dili kullanarak yapmıştır.

Neylan Eryar, uyguladığı çeviri yönteminde standart bir yönteminin olmadığını, ancak Türkçe metnin anlaşılır ve akıcı olmasına ve yazarın ruhunu ve üslubunu özellikle edebiyat çevirilerinde yansıtmasına özen görterdiğini, kısacası hiçbir zaman cümleleri birebir çevirmediğini belirtmektedir.

Çeviriye bakış açısınu Neylan Eryar şu şekilde açıklamaktadır:

‘’Çeviri, severek yaptığım, ancak maddi yönden tatmin etmeyen, yalnızca manevi olarak üretmenin hazzını veren bir uğraş. Çevirmenlere daha fazla değer verilmesi gerektiğini, ancak çevirmenin de yaptığı işe gereken özeni ve duyarlılığı göstermesi gerektiği kanısındayım.’’
Gelecek ve yeni başlayacak olan çevirmen meslektaşlarına önerilerde bulunan Neylan Eryar, onların öncelikle Türkçeye ve çeviri yaptıkları yabancı dile çok iyi hakim olmaları gerektiğinden bahsetmektedir. Ayrıca metni cümle cümle değil, bir bütün olarak kavramaları ve çeviri metninin gerek üslup, gerek anlam bakımından yabancı dildeki metni eksiksiz yansıttığından emin olmaları, bir de yazarın üslubunu Türkçeye yansıtmayı amaçlamaları gerektiğini belirtmektedir.

Çevirmenlik mesleğinin önemini de şu sözleriyle belirtmektedir:

‘’İyi bir çevirmen olmak için çeviriyi sevmek şarttır. Gerek çevrilecek metin, gerekse Türkçesi (veya farklı bir dildeki çevirisi) bıkmadan defalarca okunmalı. Yazarın kişiliği, yaşamı, söz konusu kitabı yazma amacı, konusu, yazdığı diğer kitaplar, fikirleri, idealleri iyice araştırılmalıdır. Bunların okuyucuya yansıtıldığından emin olunmalıdır. Öte yandan edebiyat çevreleri, yayınevleri ve işveren konumundaki diğer tüm kuruluşlar, çevirmenleri maddi ve manevi olarak cesaretlendirmeli ve emeklerinin karşılığını vermeye özen göstermelidir. Gerek üniversiteler gerekse diğer eğitim kurumları çevirmenlik mesleğininin onur ve değerini yükseltmeyi amaçlamalıdır.’’

Çevirileri

Yunan Edebiyatından Çevirileri

Markaris, Petros: Büyük Ortak (2011)

Amerikan edebiyatından çevirileri:

Buck, Pearl S.: Orkide (1966)

Buck, Pearl S.: Kırık Ümitler (1969)

Buck, Pearl S.: Ve Aşkı Bulamadılar (1972)

Alman Edebiyatından Çevirileri

Lindgren, Astrid: Madita (1982)

Such, Manfred: Önce Vatandaş Sonra Polis (1989)

Lehr, Ursula: Yaşlanmanın Psikolojisi (1993)

Wagner, Jan Costin: Buzay (2010)

Zinser, Harmut: Ezoterizm (2011)

Priesner, Claus: Simyadan Kimyaya (2012)

Gottschlich, Jürgen: İncil Avcısı (2012)

Schami, Rafik: Widu’nun Kalbi (2013)

Mercier, Pascal: Lea (2015)

Baronsky, Eva : Bay Mozart Uyanıyor (2015)

Sypri, Johanna: Heidi Yine Dağlarda (2015)

Arango, Sacha: Gerçek ve Diğer Yalanlar (2016)

Parriger, Harald: Efsanevi Korsan Störtebeker (2017)

Ende, Michael: Rüyayiyen (2017)                           

Schwieger, Frank: Ben, Zeus ve Olimpos Çetesi (2018)

Schami, Rafik: Bu Papağan Değil ki (2018)

Pehnt, Annette: Huysuz Aşırı Mutlu (2019’da yayımlanacak)

Türkçeden Almancaya çevirileri

Die Basilika Zisterme und  die anderen Zisternen İn İstanbul (1993)

Ephesos und Ihre Umgebung (1993)

Kaynakça

Neylan Eryar ile röportaj (Kasım 2018]